Vroeger dacht men dat het vermogen om te dromen een unieke menselijke eigenschap was. Maar een verrassend groot aantal andere diersoorten lijkt ook te dromen. Daarmee is dromen in het dierenrijk veel wijdverspreider dan ooit werd gedacht. Hoe zit dat?
REM-slaap
Slaap bij mensen kent meerdere fases. De REM-slaap is één van deze slaapfases en wordt ook wel de droomslaap genoemd, omdat hierin het meest en levendigst wordt gedroomd. Tijdens deze fase bewegen je ogen snel heen en weer. Vandaar ook de naam REM-slaap: het woord REM is een afkorting voor rapid eye movement.
Tijdens de REM-slaap is er sprake van een hoge hersenactiviteit, vergelijkbaar met wanneer je wakker bent. De hersenen zijn tijdens deze fase dan ook erg actief met dromen.
Het verschijnsel REM-slaap werd in 1953 ontdekt bij slapende baby's en werd al snel geïdentificeerd bij andere zoogdieren zoals katten, muizen, paarden, schapen, opossums en gordeldieren. Maar niet alleen zoogdieren kennen een REM-slaap. Wetenschappers hebben inmiddels tekenen van REM-slaap gevonden bij een breder scala aan dieren dan ooit tevoren: bij vogels, hagedissen, inktvissen, zebravissen en zelfs bij spinnen.
Er zijn dus sterke aanwijzingen dat al deze - compleet verschillende - diersoorten, kunnen dromen.
Wat is precies de functie van deze REM-slaap en van dromen?
Dat REM-slaap aanwezig blijkt te zijn in zo’n scala aan ver verwante soorten binnen het dierenrijk, suggereert dat dat de rol ervan heel belangrijk is. Immers, anders was het evolutionair niet zo lang ‘bewaard’ gebleven.
Toch is nog steeds niet helemaal duidelijk waar de REM-slaap, en dus dromen, voor nodig is. Sterker nog, niemand weet eigenlijk echt precies wat de functie van slaap - in het algemeen - is.
Één van de meest geaccepteerde ideeën is dat REM-slaap de hersenen helpt herinneringen te vormen en te reorganiseren. Dromen helpt zo om informatie en ervaringen te verwerken, en is goed voor allerlei geheugenfuncties en leerprocessen.
Andere theorieën zijn dat REM-slaap de ontwikkeling van de hersenen ondersteunt, de neurale netwerken in stand houdt die nodig zijn voor wakkere activiteiten, of de hersentemperatuur verhoogt.
Slapen is belangrijk voor dieren
Een goede nachtrust is voor dieren even belangrijk als voor mensen. Ook bij dieren zorgt een slaaptekort voor negatieve invloeden op het denkvermogen, de ontwikkeling en hun emotionele stabiliteit.
Voor een gezond en gelukkig huisdier kun je dus inderdaad het beste ‘slapende huisdieren niet wakker maken’.
De meeste huisdieren slapen niet aaneengesloten zoals mensen, maar doen meerdere keren per dag een dutje. Honden en katten hebben meer slaap nodig dan wij. Honden slapen zo’n 12 uur per dag en katten 15 tot wel 20 uur. Hele jonge of juist oude dieren hebben meestal nog meer slaap nodig.
Stoor je huisdier niet als hij slaapt en zorg ervoor dat je hond of kat een fijne, rustige plek heeft om zich terug te trekken als de wereld een beetje te vermoeiend wordt. Zo kan hij heerlijk wegdromen.
